Zygmunt Hajduk
ISBN: 83-228-0805-4
Pages: 222
Format: A5
Year: 2002
Language: Polish

Zawartość publikacji obejmuje opracowanie standardowych zagadnień, będących przedmiotem kursowego wykładu dla studentów filozofii (Sekcji Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Wydziału Filozofii KUL). Jako materiał spożytkowano w różnym stopniu, zwłaszcza parafrazująco oraz dopełniająco, fragmenty pracy Harolda I. Browna (Perception, Teory and Commitment. The New Philosophy of Science, 1979, Precedent Publishing, Inc.) Korzystano również z innych publikacji zwłaszcza obcojęzycznych głównie anglo- i niemieckojęzycznych. Podstawowe z nich są bieżącą przytaczane w tekście. [...]
Przy doborze materiału kierowano się faktem dokonującej się w filozofii nauki rewolucji metanaukowej. Praktycznie, zrealizowano w podręczniku pomysł tych, którzy uznają rewolucje nie tylko naukowe, ale i metanaukowe (np. W. Stegmüller). W opracowaniu przedstawiono nadal aktualną problematykę filozofii nauki logicznego empiryzmu, następnie popperyzmu, jako filozofii nauki przełomu, wiodącego do postpopperyzmu. W ostatniej części książki przedstawiono jako najczęściej dyskutowane kwestie metanaukowe. (z Przedmowy)


Spis treści

Przedmowa

Zagadnienia wstępne
1. Nazwy
1.1. Tradycyjne
1.2. Nowsze
2. Trzy poziomy teorii
3. Rekonstrukcjonizm i arekonstrukcjonizm
4. Grupy kategorii pojęciowych filozofii nauk przyrodniczych
4.1. Zadania lub cele nauki
4.2. Granice nauki
4.3. Odkrycie
4.4. Tłumaczenie
4.4.1. Obiekt tłumaczenia generalizującego i teoretycznego
4.4.2. Eksplikacja "tłumaczenia" jako jednego z dwu podstawowych rodzajów systematyzowania, stanowiącego funkcję teoretycznych struktur nauki
4.5. Struktury nazwowe i zdaniowe
4.6. Dociekane w kontekście testowania kategorie świadectwa, (dane) obserwacji, eksperymentu, projekcji, konfirmacji i dyskonfirmacji
4.7. Społeczno-polityczno-etyczno-kulturowe implikacje (wymiary) nauki
5. Podział materiału i literatura przedmiotu
 

CZĘŚĆ PIERWSZA

Filozofia nauki logicznego empiryzmu
1. Początki logicznego empiryzmu
1.1. Empiryzm Humea
1.2. Logicyzm Russella
1.3. Logiczny pozytywizm
1.4. Empiryzm logiczny
2. Konfirmacja
2.1. Paradoksy konfirmacji
2.2. Konfirmacja a logika ekstensjonalna
2.3. Nelsona Goodmana krytyka syntaktycznych analiz konfirmacji
3. Terminy teoretyczne
3.1. Definicja wyraźna terminów teoretycznych
3.2. Zdania redukcyjne
3.3. Teoremat Williama Craiga
3.4. Reguły korespondencji
4. Wyjaśnianie
4.1. Wyjaśnianie dedukcyjne
4.2. Wyjaśnianie statystyczne
4.3. Wyjaśnianie a prawdziwość

CZĘŚĆ DRUGA

Falsyfikacjonizm Karola Rajmunda Poppera
1. Falsyfikacjonizm ścisły
2. Zdania bazowe
3. Falsyfikacjonizm - fallibilizm
4. W stronę nowej orientacji

CZĘŚĆ TRZECIA

Percepcja a teoria
1. Percepcja istotna
2. Trzy problemy percepcji
2.1. Psychologizm
2.2. Uteoretyzowanie percepcji
2.3. Problem relatywizmu
 
Presupozycje
1. Nauka normalna w rozumieniu Kuhna
2. Twierdzenia paradygmatyczne
3. Świat naukowca

Rewolucje naukowe
1. Rewolucja kopernikowska
2. Zmiana pojęciowa
3. Teoria względności
4. Modyfikacje terminu "rewolucja naukowa"

Odkrycie
1. Kontekst odkrycia i uzasadniania (walidacji, weryfikacji)
2. Dialektyka '
3. Odkrycie naukowe
4. Zmiana w nauce
5. Metanaukowe tendencje badawcze w problematyce odkrycia naukowego
5.1. Wprowadzenie
5.2. Tendencja historyczna
5.3. Tendencja psychologiczna
5.4. Tendencja epistemologiczna
5.5. Tendencja metodologiczna
5.5.1 Opozycja kontekstów
5.5.2 Kwestionownie opozycji kontekstów
5.5.3 Podziały wieloczłonowe
5.5.4 Logika odkrycia

W stronę nowej epistemologii: epistemologia konsensualna
1. Racjonalność
2. Wiedza naukowa i prawda naukowa
3. Kategoria obiektywności
4. Opisy i normy
5. Założenia i problemy przedstawionej epistemologii
6. Dyskusyjność prezentowanej koncepcji nauki i filozofii nauki
 
DODATEK
Strukturalizm
Realizm - kognitywizm - konstruktywizm