Aneta Duda ISBN: 978-83-8061-348-5 Stron: 610 Format: B5 Rok wydania: 2016
Zjawisko konsumpcji jest w tej książce umiejscawiane w szerokim kontekście refleksji i badań kulturowych, ekonomicznych, politycznych i etycznych. Autorka porządkuje rozległe pole znaczeniowe pojęcia konsumpcji (część I), bada medialne reprezentacje konsumentów różnych statusów (część II), sięga do doświadczeń konsumpcyjnych pokoleń "X", "Y" i "Z", analizuje znacznie marek dla dzieci i młodzieży czy zjawisko shoppingu (zakupów rekreacyjnych) w opiniach dorosłych (część III). W IV części przedstawia rożnego rodzaju formy przeciwdziałania upowszechnianym wzorom konsumpcji, analizuje alternatywne modele gospodarowania i konsumowania, rożne wzory i praktyki konsumpcyjne, na przykład minimalistów czy downshifterów. W V części podkreśla znaczenie państwowych interwencji w kształtowaniu wzorów odpowiedzialnej, rozważnej konsumpcji w obszarach treści marketingowych, w strukturze rynku i w sferze działań publicznych, mogących stanowić przeciwwagę dla treści komercyjnych (kampanie informacyjne, animacje w środowisku lokalnym). Definiuje przedmiot i dziedziny edukacji społecznej, łącząc ją z elementami edukacji konsumenckiej, medialnej, obywatelskiej, ekologicznej. (Aneta Duda)
SPIS TREŚCI
Wstęp
Część I Konsumpcja jako przedmiot refleksji i badań
Wstęp
Rozdział 1 Konsumpcja i kultura 1.1. Rola kultury w badaniach konsumpcji 1.1.1. Zwrot kulturowy? 1.1.2. Między ekonomią a kulturą 1.1.2.1. Studia kulturowe a ekonomia polityczna 1.1.2.2. Kultura ekonomiczna 1.1.3. Zwrot kulturowy a globalizacja rynków . 49 1.2. Dlaczego użyteczność produktów nie wyjaśnia wszystkich motywów konsumowania? 1.2.1. Potrzeby a pragnienia. Statusowe dystynkcje a zwyczajność 1.2.2. Konsumpcja i tożsamość. Między wyzwoleniem a opresją 1.2.3. Rzeczy i znaczenia. "Powrót do rzeczy"? 1.2.4. Konsumpcja i kategorie społeczne 1.2.5. Poszukiwanie znaczeń 1.3. Poza paradygmatem społeczeństwa konsumpcyjnego 1.3.1. Kultura konsumencka nieideologicznie 1.3.2. Dezercja ze społeczeństwa konsumpcji? 1.3.3. Między kulturą a fabryką. Wytwarzanie a konsumowanie 1.3.4. Próba interdyscyplinarnego ujęcia konsumpcji Podsumowanie
Rozdział 2 Konsumpcja i polityka 2.1. "Institutional turn" a "cultural turn" - poszukiwanie (nowej) polityki konsumpcji 2.2. Polityka konsumpcji - definicja, zakres i dyscypliny pokrewne 2.3. Między państwem a rynkiem 2.3.1. Kryzysy gospodarcze - regulacje państwowe - konsumpcja 2.3.2. Rozwój gospodarczy - regulacje państwowe - konsumpcja 2.3.3. Biznes i polityka - policentryczna sieć wpływów 2.4. Państwo i obywatel - rynek i konsument 2.5. Strategie konsumenckiego protestu i propozycje zmian 2.5.1. Spójna, polityczna agenda konsumencka? 2.5.2. Giddensowska propozycja "trzeciej drogi" 2.5.3. Prorynkowy konsumeryzm nową siłą polityczną? 2.5.4. Konsumeryzm i brokerzy wiedzy zamiast rewolucji Podsumowanie
Rozdział 3 Konsumpcja i moralność 3.1. Konsumowanie i gospodarowanie - kwestia moralna czy neutralna? 3.2. Pragnienie a (nie)nasycenie 3.3. Gdzie jest sufit? Pytanie o granice wzrostu i jego miary 3.4. O (pozostałych) wartościach konsumpcji 3.4.1. Zaufanie kontra egoizm 3.4.2. Czy wraca egalitaryzm konsumpcji? 3.4.3. Dobro wspólne i samorządność 3.5. Etyczne praktyki konsumpcyjne dnia codziennego Podsumowanie
Część II Medialne obrazy konsumentów (biedy i bogactwa) w kontekście nierówności społeczno-ekonomicznych
Wstęp
Rozdział 4 Metodologia badań 4.1. Problem badawczy - konsumpcja jako kategoria sytuowania klasowego 4.2. Dotychczasowy stan wiedzy w zakresie tematu badań 4.3. Cele badawcze 4.4. Metoda badań: ramowanie 4.5. Profile analizowanych dzienników i opis próby
Rozdział 5 Konsumenci "z usterką" - obrazy biedy 5.1. Przyczyny - dlaczego ludzie są biedni? 5.1.1. Rama niesprawiedliwości - "wsadzeni w nawias" 5.1.2. Rama stygmatyzacji - "obwinianie biednego" 5.1.3. Rama zróżnicowania czynników biedy - "bieda irytująco upraszczana" 5.2. Miary - czy Polacy są biedni? 5.2.1. Wyolbrzymianie biedy - "coraz trudniej żyć" 5.2.2. Marginalizowanie biedy - "wygrani jesteśmy wszyscy" 5.2.3. Dyskurs kompromisowy (epizodyczny) - "zmienna mapa bogactwa i biedy" 5.3. Strategie - jak konsumują / radzą sobie biedni? 5.3.1. Aktywne sposoby radzenia sobie z codziennością 5.3.2. Bierne "strategie przetrwania" 5.4. Retoryki i style 5.4.1. Tabloidyzacja biedy - w "diabelskim kręgu" biedy 5.4.2. Egzotyzacja biedy? 5.5. Recepty: jak ograniczać biedę? 5.5.1. Kampanijne wykorzystywanie biedy - "(nie)zdrowe kuracje" 5.5.2. Propozycje polityczne - "liberalnie vs. solidarnie" 5.5.2. Propozycje społeczne - "wychodzenie z zaklętego kręgu biedy"
Rozdział 6 Aspiranci do lepszego świata 6.1. Prekariusze - zawieszeni między dobrobytem a biedą (drabiny szczebel pierwszy) 6.1.1. Prekariusze - niepewni jutra "półobywatele" 6.1.2. Zjednoczeni w swoim niezadowoleniu - "prekariusze się łączą" 6.1.3. Godni podziwu "kowale własnego losu" 6.1.4. Szkodliwe "biadolenie nad prekariatem" 6.2. Tak zwana klasa średnia 6.2.1. "Nowa" klasa średnia? 6.2.1.1. Problematyczność opisu klasy średniej 6.2.1.2. Procesy tworzenia się klasy średniej w Polsce 6.2.1.3. Cechy klasy średniej 6.2.2. Antywartości - egoiści i materialiści 6.2.2.1. "Z przetrąconymi kręgosłupami moralnymi" 6.2.2.2. "Z dala od innych, a zwłaszcza tych, którym w życiu się nie udało" 6.2.2.3. "Aroganci" 6.2.2.4. "Klasa średnia versus lepsi-inni" 6.2.3. Wartości - herosi i pragmatycy 6.2.3.1. "Nowa elita, nowy etos" 6.2.3.3. "Tyle im zawdzięczamy" 6.2.3.4. "Sukces na glinianych nogach" 6.2.4. Rekwizyty i style 6.2.4.1. Atrybuty powodzenia 6.2.4.2. Style życia i formy spędzania czasu wolnego Podsumowanie
Rozdział 7 Posiadający - patrycjusze 7.1. Klasa wyższa - teoretycznie 7.2. Rama niezasłużonego bogactwa 7.3. Rama ekskluzywności konsumpcji 7.3.1. Luksusowe atrakcje "dla szejków i bogaczy" 7.3.1.1. Dyskretny urok luksusu 7.3.1.2. Luksus "nie tylko dla bogaczy" - elitarny czy popularny 7.4. Umacnianie hegemonii klasy wyższej - "bogaci się bogacą" 7.5. Rama uznania dla self-made mana Podsumowanie - Ważność przekazów o konsumentach różnych statusów
Część III Konsumpcyjne narracje i praktyki tożsamościowe
Wstęp
Rozdział 8 Pokolenie Z - uwarunkowania i znaczenia konsumpcji dla dzieci 8.1. Komercjalizacja dzieciństwa? Przegląd dotychczasowych badań 8.2. Modele socjalizacji konsumenckiej dziecka 8.3. Dziecięcy dyskurs o markach 8.3.1. Cel i metoda badań 8.3.2. Przebieg badań 8.3.3. Wnioski z badań 8.3.3.1. Dziecięce marzenia - czy tylko marki? 8.3.3.2. Dziecięce wybory - czy tylko produkty markowe? 8.3.3.3. Dlaczego dzieci lubią markowe zabawki? 8.3.3.4. Świat bez marek? Podsumowanie
Rozdział 9 Pokolenie Y i kody marki - znaczenia konsumpcji dla młodzieży 9.1. Kultura logo? 9.2. Kultura logo a standard materialny 9.3. Funkcje logo w praktykach tożsamościowych młodzieży 9.3.1. Symboliczne i utylitarne znaczenia marki - wprowadzenie 9.3.2. Logo warunkiem samorealizacji 9.3.3. Logo oznaką statusu? 9.3.4. Logo czynnikiem więziotwórczym? 9.3.5. Logo kompensujące i zabezpieczające Podsumowanie - od ideologii logo do kultury kreatywności
Rozdział 10 Pokolenie X i shopping. Style konsumpcji oraz zachowania zakupowe dorosłych 10.1. Praca - konsumpcja - czas wolny. Kilka statystyk 10.1.1. Praca i subiektywny dobrobyt 10.1.2. Poziom konsumpcji i zadowolenie z życia 10.1.3. Style konsumpcji a wartości 10.1.4. Czas wolny a konsumpcja 10.2. Shopping - reprezentacje praktyk zakupowych klientów lubelskich centrów handlowych 10.2.1. Metodologia badań 10.2.1.1. Shopping jako problem badawczy 10.2.1.2. Krótko o metodzie 10.2.2. Shopping czy(li) zakupy, "galerie" czy(li) sklepy 10.2.3. Między koniecznością a przyjemnością 10.2.3.1. Shopping zadaniowy i niestereotypowy 10.2.4. Kompensacyjna przyjemność shoppingu 10.2.5. "Bezmyślny" i problematyczny shopping - krytyka kultury konsumenckiej Podsumowanie
Część IV Postsumpcja? Ku postmaterialnym wzorcom konsumpcji. Alternatywne konceptualizacje "dobrego życia"
Wstęp
Rozdział 11 Alternatywne modele gospodarowania i konsumowania 11.1. Alternatywne modele jako warunek demokratyzacji 11.2. Lokalna produkcja i konsumpcja w globalnym świecie 11.2.1. Nowa lokalność jako przeciwwaga dla globalizacji 11.2.2. Samodzielne wytwarzanie dóbr - partyzantka? 11.2.3. Alternatywne sieci produkcji i dystrybucji (krótkie łańcuchy dostaw) 11.3. (Neo)Minimalizm. Konsumować mniej? 11.3.1. (Neo)Minimalizm? Konsumować inaczej 11.3.2. Minimalistyczne (pseudo)terapie
Rozdział 12 Downshifting - radykalna alternatywa poza systemem? Analiza przypadku 12.1. Downshifting - problem badawczy 12.2. Metoda badań 12.3. Analiza downshiftingu - odzyskiwanie życia 12.3.1. Motywy zmian - zrzucanie "złotych kajdanków" 12.3.2. Charakter zmiany - w drodze do wolności 12.3.3. Reakcje innych - "tak nie da się żyć" 12.3.4. Bilans zysków i strat Podsumowanie
Część V Odpowiedzialna konsumpcja? Publiczne działania uwzględniające wspólne dobra i interesy
Wstęp. Między dyrektywnym a liberalnym modelowaniem konsumpcji
Rozdział 13 Interwencje w zakresie treści marketingowych 13.1. Ograniczanie reklamowej przesady 13.2. Oddzielanie treści redakcyjnych od promocyjnych
Rozdział 14 Interwencje w strukturze rynku 14.1. Instytucjonalizacja działań w kierunku zrównoważonej konsumpcji 14.2. Koncepcje, instrumenty i innowacje w zakresie wdrażania zrównoważonej konsumpcji 14.3. Wsparcie dla prosumenckich, koprodukcyjnych inicjatyw obywatelskich
Rozdział 15 Tworzenie przeciwwagi dla treści komercyjnych - obszary działań publicznych 15.1. Media - kampanie informacyjne 15.2. Animacje w środowisku lokalnym 15.3. Edukacja społeczna 15.3.1. Edukacja społeczna - edukacja konsumencka - edukacja medialna 15.3.2. Wyzwania dla edukacji społecznej 15.3.3. Obszary edukacji społecznej
Zakończenie
Bibliografia
Wykaz tabel
Wykaz rysunków
Summary
Indeks osobowy
|