Seria: Studia nad wiedzą T. 2

red. Jan Szymczyk, Mariusz Zemło, Arkadiusz Jabłoński
ISBN: 978-83-7363-901-0
Stron: 356
Format: B5
Rok wydania: 2009

Celem niniejszej książki jest ukazanie związków między wiedzą a władzą zachodzących na różnych płaszczyznach życia społecznego. Publikacja uwzględniająca odmienne paradygmaty i perspektywy badawcze ma charakter interdyscyplinarny. Odnajdujemy w niej zarówno wątki z zakresu subdyscyplin socjologicznych, jak i innych nauk społecznych i humanistycznych. Odzwierciedla to struktura książki, na którą składają się trzy zasadnicze bloki tematyczne. W pierwszym z nich (Wiedza a władza: aspekt historyczno-teoretyczny) znajdują się teksty autorów uwzględniające m.in.: ujęcie historyczne, socjologiczne i politologiczne relacji omawianych kategorii; typy wiedzy i stosunki władzy; relacjonistyczne rozumienie władzy; koncepcję Michela Foucaulta; pojęcie władzy Talcotta Parsonsa.
W drugiej części (Władza ekspercka a instrumentalizacja wiedzy) przedmiotem analizy autorów są takie szczegółowe kwestie, jak: biowładza i biopolityka; biowładza w późnej nowoczesności; społeczne role socjologów w Polsce w latach 1945-1989; zagadnienie użyteczności socjologii; problem szkodliwej wiedzy albo władzy ignorancji.
W ostatnim segmencie (Wiedza - władza a tożsamość i zmiana społeczna) zamieszczono teksty dotyczące: wiedzy, której przedmiotem jest polska rzeczywistość polityczna ostatniego dwudziestolecia: budowania tożsamości zbiorowej i jednostkowej na bazie przeobrażeń sfery politycznej; wykorzystania wiedzy lokalnej w kreowaniu małych ojczyzn; relacji wiedzy i władzy w oświacie oraz imperialnego państwa rynkowego. (z Przedmowy)


SPIS TREŚCI

PRZEDMOWA (JAN SZYMCZYK, MARIUSZ ZEMŁO, ARKADIUSZ JABŁOŃSKI)

I. WIEDZA A WŁADZA: ASPEKT HISTORYCZNO-TEORETYCZNY

MAREK ŻYROMSKI
Zarys koncepcji wiedza - władza w ujęciu historycznym, socjologicznym i politologicznym

JAN POLESZCZUK
Typy wiedzy i relacje władzy
1. Trzy modele demokratycznej "sfery publicznej" (rytuału uczestnictwa). Typy wiedzy i procesów poznawczych. 3. Sfera publiczna - rekonstrukcja pojęcia. 4. Utopia i sfera publiczna.

JAN SZYMCZYK
Wokół relacj onistycznego rozumienia władzy
1. Podstawowe konotacje, przymioty i rozróżnienie dotyczące władzy. Kwestia legitymizacji władzy. 3. Pomiędzy panowaniem a osiąganiem ponadindywidualnych celów systemu społecznego.

KRZYSZTOF PIRÓG
Wiedza a władza w ujęciu Michela Foucaulta

MICHAŁ KACZMARCZYK
Pojęcie władzy w teorii socjologicznej Talcotta Parsonsa

II. WŁADZA EKSPERCKA I PROFESJONALNA A INSTRUMENTALIZACJA WIEDZY

LECH W. ZACHER
Biowładza i biopolityka (refleksje, przykłady, predykcje)

LECH M. NIJAKOWSKI
Biowładza w późnej nowoczesności
1. Biowładza w ujęciu Michela Foucaulta. 2. Biomedykalizm późnej nowoczesności. 3. Dyskursy o epidemiach.

JOANNA BIELECKA-PRUS
Społeczne role socjologów w Polsce wiatach 1945-1989
1.1945-1948 - budowa nowego wspaniałego świata. 2. 1948-1954 - milczenie i ustępstwa. 3.1955-1970 - niespełnione nadzieje. 4. 1970-1980 - propaganda sukcesu. 5. 1980-1989 - spełnione nadzieje.

KRYSTYNA ROMANISZYN
O użyteczności socjologii
1. Obiektywność poznania w socjologii - stanowisko klasyków. 2. Użyteczność wiedzy socjologicznej.

PAWEŁ ĆWIKŁA
Szkodliwa wiedza albo władza ignorancji

III. WIEDZA - WŁADZA A TOŻSAMOŚĆ I ZMIANA SPOŁECZNA

PIOTR KULAS
Wiedza, pamięć i tożsamość. Kilka uwag o etosie obywatelskim w Polsce
1. Tradycja wynaleziona a polityka historyczna. 2. Polityka i indywidualizm. 3. Postmodernizm i liberalizm, czyli porzucenie pamięci. 4. Czy bezstronność jest ideałem?

MICHAŁ DYBACZEWSKI
Problem z wiedzę o III Rzeczpospolitej

TOMASZ PECIAKOWSKI
Walka o władzę nad dyskursem publicznym w Polsce na przykładzie sporu o "okrągły stół"
1. Czyja jest Polska? Iluzjoniści vs demaskatorzy 2. Dwa mity: biała i czarna legenda "okrągłego stołu". 3. Retoryka dyskursu.

HENRYK RASZKIEWICZ
Wyzwalanie się spod władzy heteronomii. Andrzej Bobkowski
1. Rozczarowanie Europę. 2. Dramat Polski. 3. Pochodzenie rodzinne i bunt. 4. Oszołomienie wolnością i potrzeba czynu. 5. Bajka normalnego życia 6. Utrzymać sens. 7. Pod władzę heteronomii. 8. Konkluzje.

TOMASZ ADAMSKI
Wykorzystanie wiedzy lokalnej w praktyce działań samorządu - przypadek gminy Nowy Targ
1. Lokalny kontekst projektu. 2. Założenia i społeczna historia. 3. Dynamika wiedzy w projekcie i najważniejsze wnioski.

TADEUSZ KOWALEWSKI
"Dystans władzy" w polskim szkolnictwie
1. Pojęcie dystansu władzy. 2. Przyczyny dystansu władzy w szkole 3. Neutralizacja siły PID. 4. Obszary dystansu władzy w szkolnictwie wyższym. 5. Potrzeba konsultacji. 6. Konsekwencja wysokiego PID - wypalenie zawodowe.

ARKADIUSZ JABŁOŃSKI
Lista lektur szkolnych - wiedza czy władza?

MARIUSZ ZEMŁO
Władza lokalna a wiedza szkolna - studium przypadku
1. Strategia powoływania dyrektora. 2. Przebieg konkursu. 3. Wnioski. 4. Epilog.

MAŁGORZATA GŁOWANIA
Mechanizmy władzy i jej dystynkcje w kontekstach delegalizowanych migracji
1. Historia pierwsza: Lubeka, noc z 18 na 19 stycznia 1996 roku. 2. Historia druga: Aschaffenburg, Niemcy, lipiec 2001 roku. 3. Historia trzecia: lotnisko w Vancouver, Kanada, październik 2007 roku. 4. "Delegalizowani" vs "nielegalni". 5. "Delegalizowany/a" jako "homo sacer".

STANISŁAW WÓJCIK
Imperialne państwo rynkowe