Seria: Studia nad wiedzą T. 2
red. Jan Szymczyk, Mariusz Zemło, Arkadiusz Jabłoński ISBN: 978-83-7363-901-0 Stron: 356 Format: B5 Rok wydania: 2009
Celem niniejszej książki jest ukazanie związków między wiedzą a władzą zachodzących na różnych płaszczyznach życia społecznego. Publikacja uwzględniająca odmienne paradygmaty i perspektywy badawcze ma charakter interdyscyplinarny. Odnajdujemy w niej zarówno wątki z zakresu subdyscyplin socjologicznych, jak i innych nauk społecznych i humanistycznych. Odzwierciedla to struktura książki, na którą składają się trzy zasadnicze bloki tematyczne. W pierwszym z nich (Wiedza a władza: aspekt historyczno-teoretyczny) znajdują się teksty autorów uwzględniające m.in.: ujęcie historyczne, socjologiczne i politologiczne relacji omawianych kategorii; typy wiedzy i stosunki władzy; relacjonistyczne rozumienie władzy; koncepcję Michela Foucaulta; pojęcie władzy Talcotta Parsonsa. W drugiej części (Władza ekspercka a instrumentalizacja wiedzy) przedmiotem analizy autorów są takie szczegółowe kwestie, jak: biowładza i biopolityka; biowładza w późnej nowoczesności; społeczne role socjologów w Polsce w latach 1945-1989; zagadnienie użyteczności socjologii; problem szkodliwej wiedzy albo władzy ignorancji. W ostatnim segmencie (Wiedza - władza a tożsamość i zmiana społeczna) zamieszczono teksty dotyczące: wiedzy, której przedmiotem jest polska rzeczywistość polityczna ostatniego dwudziestolecia: budowania tożsamości zbiorowej i jednostkowej na bazie przeobrażeń sfery politycznej; wykorzystania wiedzy lokalnej w kreowaniu małych ojczyzn; relacji wiedzy i władzy w oświacie oraz imperialnego państwa rynkowego. (z Przedmowy)
SPIS TREŚCI
PRZEDMOWA (JAN SZYMCZYK, MARIUSZ ZEMŁO, ARKADIUSZ JABŁOŃSKI)
I. WIEDZA A WŁADZA: ASPEKT HISTORYCZNO-TEORETYCZNY
MAREK ŻYROMSKI Zarys koncepcji wiedza - władza w ujęciu historycznym, socjologicznym i politologicznym
JAN POLESZCZUK Typy wiedzy i relacje władzy 1. Trzy modele demokratycznej "sfery publicznej" (rytuału uczestnictwa). Typy wiedzy i procesów poznawczych. 3. Sfera publiczna - rekonstrukcja pojęcia. 4. Utopia i sfera publiczna.
JAN SZYMCZYK Wokół relacj onistycznego rozumienia władzy 1. Podstawowe konotacje, przymioty i rozróżnienie dotyczące władzy. Kwestia legitymizacji władzy. 3. Pomiędzy panowaniem a osiąganiem ponadindywidualnych celów systemu społecznego.
KRZYSZTOF PIRÓG Wiedza a władza w ujęciu Michela Foucaulta
MICHAŁ KACZMARCZYK Pojęcie władzy w teorii socjologicznej Talcotta Parsonsa
II. WŁADZA EKSPERCKA I PROFESJONALNA A INSTRUMENTALIZACJA WIEDZY
LECH W. ZACHER Biowładza i biopolityka (refleksje, przykłady, predykcje)
LECH M. NIJAKOWSKI Biowładza w późnej nowoczesności 1. Biowładza w ujęciu Michela Foucaulta. 2. Biomedykalizm późnej nowoczesności. 3. Dyskursy o epidemiach.
JOANNA BIELECKA-PRUS Społeczne role socjologów w Polsce wiatach 1945-1989 1.1945-1948 - budowa nowego wspaniałego świata. 2. 1948-1954 - milczenie i ustępstwa. 3.1955-1970 - niespełnione nadzieje. 4. 1970-1980 - propaganda sukcesu. 5. 1980-1989 - spełnione nadzieje.
KRYSTYNA ROMANISZYN O użyteczności socjologii 1. Obiektywność poznania w socjologii - stanowisko klasyków. 2. Użyteczność wiedzy socjologicznej.
PAWEŁ ĆWIKŁA Szkodliwa wiedza albo władza ignorancji
III. WIEDZA - WŁADZA A TOŻSAMOŚĆ I ZMIANA SPOŁECZNA
PIOTR KULAS Wiedza, pamięć i tożsamość. Kilka uwag o etosie obywatelskim w Polsce 1. Tradycja wynaleziona a polityka historyczna. 2. Polityka i indywidualizm. 3. Postmodernizm i liberalizm, czyli porzucenie pamięci. 4. Czy bezstronność jest ideałem?
MICHAŁ DYBACZEWSKI Problem z wiedzę o III Rzeczpospolitej
TOMASZ PECIAKOWSKI Walka o władzę nad dyskursem publicznym w Polsce na przykładzie sporu o "okrągły stół" 1. Czyja jest Polska? Iluzjoniści vs demaskatorzy 2. Dwa mity: biała i czarna legenda "okrągłego stołu". 3. Retoryka dyskursu.
HENRYK RASZKIEWICZ Wyzwalanie się spod władzy heteronomii. Andrzej Bobkowski 1. Rozczarowanie Europę. 2. Dramat Polski. 3. Pochodzenie rodzinne i bunt. 4. Oszołomienie wolnością i potrzeba czynu. 5. Bajka normalnego życia 6. Utrzymać sens. 7. Pod władzę heteronomii. 8. Konkluzje.
TOMASZ ADAMSKI Wykorzystanie wiedzy lokalnej w praktyce działań samorządu - przypadek gminy Nowy Targ 1. Lokalny kontekst projektu. 2. Założenia i społeczna historia. 3. Dynamika wiedzy w projekcie i najważniejsze wnioski.
TADEUSZ KOWALEWSKI "Dystans władzy" w polskim szkolnictwie 1. Pojęcie dystansu władzy. 2. Przyczyny dystansu władzy w szkole 3. Neutralizacja siły PID. 4. Obszary dystansu władzy w szkolnictwie wyższym. 5. Potrzeba konsultacji. 6. Konsekwencja wysokiego PID - wypalenie zawodowe.
ARKADIUSZ JABŁOŃSKI Lista lektur szkolnych - wiedza czy władza?
MARIUSZ ZEMŁO Władza lokalna a wiedza szkolna - studium przypadku 1. Strategia powoływania dyrektora. 2. Przebieg konkursu. 3. Wnioski. 4. Epilog.
MAŁGORZATA GŁOWANIA Mechanizmy władzy i jej dystynkcje w kontekstach delegalizowanych migracji 1. Historia pierwsza: Lubeka, noc z 18 na 19 stycznia 1996 roku. 2. Historia druga: Aschaffenburg, Niemcy, lipiec 2001 roku. 3. Historia trzecia: lotnisko w Vancouver, Kanada, październik 2007 roku. 4. "Delegalizowani" vs "nielegalni". 5. "Delegalizowany/a" jako "homo sacer".
STANISŁAW WÓJCIK Imperialne państwo rynkowe
|