Eugeniusz Niebelski ISBN: 978-83-7363-735-1 Stron: 552 Format: B5 (oprawa twarda) Rok wydania: 2008
Autor ograniczył pole swoich badań do terytoriów dwóch diecezji: lubelskiej i podlaskiej, pokrywających się z podziałem państwowym rosyjskim - z gubernią lubelską. Ograniczenie to miało trzy zasadnicze przyczyny. Pierwszą - była konieczność głębszego wniknięcia w złożoną problematykę zagadnienia. Zbadania szczegółów spraw, zdarzeń i zachowań kleru, gdyż jedynie takie podejście gwarantowało sukces i w miarę pełny obiektywizm ocen. Druga - to wcześniejsze dobre rozpoznanie historyczne terenu badań przez autora i pewność, że na wymienionym obszarze miały miejsce jedne z najważniejszych w Królestwie Polskim zdarzeń w 1863 roku, nie zapominając o przodującej roli stolicy i warszawskiej prowincji. Trzecia - że zasoby archiwów lubelskich i podlaskich, zarówno państwowych, jak i kościelnych, zachowały się stosunkowo najlepiej. Rozszerzenie badań na całe Królestwo Polskie, jak pierwotnie zakładano, byłoby może bardziej interesujące, gdyż dałoby obraz całościowy, lecz zbyt powierzchowny, a więc mało odkrywczy i nieodbiegający od dotychczasowego. Połączenie z kolei dziejów 1863 roku z zesłaniami w Rosji pozwoliło całościowo dostrzec dzieje księży uczestników ruchu. Od zaangażowania po konsekwencje. Zaangażowania, niekiedy przypadkowego, wymuszonego okolicznościami, a które często negatywnie ważyło na późniejszym życiu osoby, a bywało - tragicznie zamykało jej losy. Takie ujęcie stworzyło też możliwość prześledzenia represyjnej polityki władz carskich, oceniających duchowieństwo katolickie - właściwie nieustannie - jako "jedynego niebezpiecznego wroga Rosji". (z Przedmowy)
SPIS TREŚCI
Przedmowa
Rozdział I DIECEZJE I DUCHOWIEŃSTWO
Rozdział II MANIFESTACJE NARODOWE I STAN WOJENNY
I. Nabożeństwa religijno-patriotyczne 1. Pierwsze msze i śpiewy patriotyczne 2. Po 8 kwietnia - solidarność w żałobie narodowej 3. Krzyże żałobne i modlitwa 4. Kulminacja manifestacji i petycje kleru do cara
II. Obchody rocznic narodowych 1. Horodło - odnowienie unii narodów Rzeczypospolitej 2. Maciejowice Kościuszkowskie
III. Pod presją stanu wojennego 1. Bojkot i podporządkowanie 2. Zanik manifestacji i represje
Rozdział III IDEA POWSTAŃCZA I RUCH PODZIEMNY
I. W konfrontacji z ideą walki zbrojnej 1. Od Łysej Góry do Kłoczewa 2. Zjazd w Biskupicach i w Leśnej 3. Wobec Komitetu Centralnego Narodowego 4. Po kontrakcji arcybiskupa Felińskiego
II. W organizacji narodowej 1. Zalążki i rozwój spisku 2. Sprawa chełmska 3. Przed wybuchem i w czasie walk 4. U schyłku powstania
Rozdział IV NA POLU WALKI I W RĘKACH WROGA
I. W oddziałach powstańczych 1. Noc styczniowa 2. W walkach zimą i wiosną 3. Po śmierci kapucyna Konarskiego 4. Kapelani i ich misja
II. Ostatni wysiłek zbrojny i represje 1. Ks. Brzóska i jego powstańcy 2. Pojmanie księdza „rozbójnika" 3. Represje
Rozdział V NA ZESŁANIU W ROSJI I NA SYBERII
I. Etapem na zesłanie 1. Droga - od więzienia do Uralu 2. Szlakami Syberii 3. Pośród swoich i obcych
II. W Rosji europejskiej 1. Pod kontrolą policyjną 2. Wolni od nadzoru
III. Na katordze i osiedleniu syberyjskim 1. W kręgu skazańców 2. Warunki materialne 3. Kapłaństwo i misja religijna
IV. W buriackiej Tunce 1. Odosobnienie 2. Wspólnota, praca i życie religijne 3. Wyjazdy z Tunki
V. Manifesty carskie i powroty 1. Przesiedlenie do Europy 2. Wolność i zesłańcza śmierć
Zakończenie
Wykaz skrótów
Bibliografia
ANEKSY: I. Kazania (1861-1862) II. Adresy kleru do biskupów i cara (1861) III. Wezwanie bp. Wincentego Pieńkowskiego do duchowieństwa (1861) IV. Duchowni wobec aresztowań współbraci (1861) V. Akces kleru podlaskiego do Komitetu Centralnego Narodowego (1862) VI. Hierarchia kościelna a upadek powstania (1864) VII. Władze rządowe i kościelne wobec ks. Stanisława Brzóski (1864-1865) VIII. Przysięga wiernopoddańcza kleru lubelskiego (1864) IX. Zesłańcy o sytuacji materialnej i kapłańskiej (1865-1884) X. Duchowni osiedlani w Tunce od 1866 roku
Indeks nazwisk Indeks nazw geograficznych
|