Nagroda im. Oskara Haleckiego: Książka Historyczna Roku 2009. Nagroda Jury i Nagroda Czytelników w kategorii najlepsza książka naukowa opisująca losy Polski i Polaków w XX wieku.
Agata Mirek ISBN: 978-83-7363-794-8 Stron: 736 Format: B5 (oprawa twarda) Rok wydania: 2009
Problematyka obozów pracy w PRL to jeszcze mało znany fragment dziejów najnowszych. Do czasu transformacji ustrojowej w 1989 r. podlegała ona ograniczeniom cenzury i zaliczana była do tematów tabu. Podejmując próbę przedstawienia jednej z najmniej znanych kart z najnowszej historii żeńskich wspólnot zakonnych w Polsce, jaką było przetrzymywanie ponad tysiąca sióstr zakonnych w obozach pracy przymusowej w latach 1954-1956, szukano odpowiedzi na pytanie: dlaczego zakonnice na Ziemiach Zachodnich, prowadzące głównie działalność opiekuńczo-wychowawczą i dobroczynną, stały się obiektem bezprecedensowego aktu terroru, jakim były wysiedlenia? [...] Prezentowana publikacja to próba ukazania polityki i działań władz komunistycznych, które poprzez ograniczenie pola działalności wspólnot zakonnych dążyły do stopniowego wyeliminowania sióstr zakonnych z życia społecznego, co w dalszej perspektywie miało doprowadzić do likwidacji zakonów w Polsce. (ze Wstępu)
Spis treści
Wstęp
Rozdział 1 Komunizm w walce z Kościołem katolickim i żeńskim ruchem zakonnym w Europie 1. Ideologia komunistyczna wobec Kościoła katolickiego i życia zakonnego 2. Likwidacja zakonów w Republikach Radzieckich: Białoruskiej, Litewskiej, Łotewskiej i Ukraińskiej 2.1. Białoruś 2.2. Litwa 2.3. Łotwa 2.4. Ukraina 3. "Scentralizowanie” żeńskich zgromadzeń zakonnych w Czechosłowacji i na Węgrzech 3.1.Czechosłowacja 3.2. Węgry 4. Sprawa Kościoła katolickiego i zakonów w innych krajach demokracji ludowej 4.1. Albania 4.2. Bułgaria 4.3. Jugosławia 4.4. Niemiecka Republika Demokratyczna 4.5. Rumunia
Rozdział 2 Polityka władz komunistycznych wobec Kościoła katolickiego i zakonów żeńskich w Polsce w latach 1945-1954 1. Prawo o stowarzyszeniach. Rejestracja zakonów 2. Przejęcie "dóbr martwej ręki” 3. Ograniczanie "przestrzeni życiowej” zakonów, usuwanie z życia publicznego 4. Sytuacja Kościoła i zakonów żeńskich na Ziemiach Zachodnich
Rozdział 3 Przygotowania do przeprowadzenia akcji X-2 1. Plany operacyjne 2. Przekształcenia klasztorów na miejsca odosobnienia 2.1. Alwernia 2.2. Dębowa Łąka 2.3. Gostyń 2.4. Kobylin 2.5. Otorowo 2.6. Stadniki 2.7. Staniątki II 2.8. Staniątki I 2.9. Wieliczka 3. Reakcja społeczeństwa
Rozdział 4 Przebieg akcji X-2 1. Likwidacja domów zakonnych i wysiedlenie sióstr 2. Klasztory "scentralizowane” 3. Reakcje ludności i duchowieństwa na działania wysiedleńcze 4. Protesty Episkopatu i przełożonych zakonnych 5. Koszty przeprowadzonej akcji wysiedleńczej
Rozdział 5 Życie codzienne zakonnic w obozach pracy 1. Podróż do obozów pracy i osiedlenie w nich zakonnic 2. Życie religijne i zakonne sióstr w miejscach internowania 3. Troska Kościoła i przełożonych zakonnych o wysiedlone siostry 4. "Produktywizacja” sióstr zakonnych i finansowanie obozów 5. Rola administratorów, praca operacyjna funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa
Rozdział 6 Likwidacja obozów pracy i powrót na Ziemie Zachodnie 1. Zabiegi Episkopatu Polski w sprawie likwidacji obozów pracy dla zakonnic 2. Zagospodarowanie budynków zakonnych 3. Powrót sióstr 4. Wyjazd zakonnic za granicę 5. Powrót prawowitych właścicieli do klasztorów-obozów 6. Przygotowanie do kolejnych akcji przesiedleńczych i ich fiasko wobec odwilży 1956 r.
Zakończenie
Wykaz skrótów Bibliografia Indeks osób Indeks miejscowości i nazw geograficznych Spis map, tabel, fotografii i dokumentów Summary Zusammenfassung
|