Mirosław Piotrowski
ISBN: 83-228-0896-8
Stron: 620
Format: B5
Rok wydania: 2000

Proces powrotu Polaków z Niemiec był zjawiskiem dużym i skomplikowanym, a trwał z górą 20 lat. Objął ponad 150. tys. osób (czyli ok. 1/5 wszystkich Polaków mieszkających w Niemczech przed I wojną światową). Wielu reemigrantów stało się znaczącymi postaciami życia politycznego II Rzeczypospolitej; pełnili funkcje wojewodów, prezydentów i burmistrzów miast, ministrów, posłów i senatorów albo wysokich urzędników w strukturach administracji centralnej i samorządowej. Data początkowa nakreślona w temacie wiąże się z zakończeniem I wojny światowej, odrodzeniem Państwa Polskiego, a co za tym idzie pierwszą, spontaniczną, czyli "dziką" reemigracją. Wówczas zaczęto też tworzyć ramy organizacyjne dla powrotu Polaków z Niemiec. Choć główna fala napływu zahamowana została w 1926 roku, to pozostali jeszcze w Niemczech optanci - reemigranci, dobrowolnie lub pod przymusem nadal do Polski przybywali. Końcową cezurę wyznaczył wybuch II wojny światowej, który definitywnie zamknął proces reemigracji. (ze Wstępu)


SPIS TREŚCI

Wstęp

Rozdział I
Ludność polska w Niemczech do 1918 roku
1. Pierwsze skupiska polskie w Niemczech
2. Niemiecka "ziemia obiecana" czyli Polacy w II Rzeszy 1871-1914
3. Emigranci polscy w I wojnie światowej i przygotowania do wyjazdu

Rozdział II
Reemigracja niezorganizowana 1918-1919
1. Próby tworzenia ram organizacyjnych reemigracji
2. Nastroje wśród Polaków w Niemczech i pierwsze powroty
3. Udział reemigrantów w formacjach zbrojnych odradzającej się Polski - Powstanie Wielkopolskie
4. Powroty działaczy i przywódców wychodźstwa jako pomost dla reemigracji

Rozdział III
Opcja i wstępna faza reemigracji, jej uwarunkowania oraz przebieg 1919-1920
1. Postanowienia Traktatu Wersalskiego względem obywatelstwa i opcji
2. Stanowisko rządu polskiego wobec opcji i optantów
3. Rokowania polsko-niemieckie w kwestii wykonania opcji i reemigracji
4. Położenie optantów polskich w Niemczech i ich reemigracja w 1920 roku

Rozdział IV
Stanowiska polityczne reemigrantów w Polsce i Niemczech oraz ich wpływ na realizację opcji 1920-1922
1. Reemigranci wobec życia politycznego w odrodzonej Polsce
2. Szykanowanie Polaków w Niemczech w 1921 roku jako faktor niemiecko-polskich stosunków dyplomatycznych
3. Rozruchy w Bydgoszczy i kwestia górnośląska
4. Przeprowadzenie opcji

Rozdział V
Reemigracja obowiązkowa 1922-1926
1. Napływ polskich optantów z Niemiec w latach 1922-1924
2. Konwencja Górnośląska i jej wykonanie
3. Rokowania dyplomatyczne i Konwencja Wiedeńska z 30. sierpnia 1924 roku
4. Ustalenie liczby pozostałych optantów i taktyki związanej z ich reemigracją
5. Zorganizowana reemigracja 1925-1926 roku
6. Optantenkrieg

Rozdział VI
Unieważnienia opcji i "mała reemigracja" 1926-1939
1. Końcowe regulacje opcyjne
2. Sprawa hrabiego Sierakowskiego
3. Opieka i pomoc optantom w Niemczech i w Polsce
4. Asymilacja reemigrantów
5. Statystyka ostatnich przyjazdów

Zakończenie

Wykaz skrótów
Bibliografia
Zusammenfassung
Resume
Indeks osobowy
Indeks miejscowości
Aneksy